Als je regelmatig klachten hebt zoals buikpijn, een opgeblazen gevoel, diarree, obstipatie of winderigheid, is er een grote kans dat je last hebt van een spastische darm. Naar schatting heeft 5 tot 20% van de Nederlandse bevolking last van het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS).
Er bestaan verschillende behandelingen om prikkelbare darmklachten te verlichten. Deze kunnen variëren van een verandering in je voeding, het gebruik van supplementen en probiotica tot het onder controle houden van dagelijkse stress. Wil je weten wat deze methoden zijn? Lees verder om erachter te komen.
Belangrijk om te weten
- Een spastische darm, ook bekend als het prikkelbare darmsyndroom, is een vrij veel voorkomende aandoening die gepaard gaat met buikpijn, veranderingen in de stoelgang, een opgeblazen gevoel in de buik en ander ongemak.
- Er zijn veel ziekten die verband houden met de verschijning van een prikkelbare darm, zoals darmontstekingen en stress. Er is echter nog geen eenduidige oorzaak vastgesteld.
- De behandeling van een spastische darm omvat gewoonlijk strategieën voor stressmanagement, veranderingen in de eetgewoonten, medicatie om de symptomen te verlichten en het gebruik van probiotica. Deze hulpmiddelen, samen met het advies van je huisarts of een voedingsdeskundige, kunnen je helpen om onaangename klachten te minimaliseren.
Alles wat je moet weten over een spastische darm
Hoewel een prikkelbare darm niet levensbedreigend is, is het een aandoening die vervelend genoeg is om van je dagelijkse momentjes op het toilet een levende nachtmerrie te maken. Hieronder beantwoorden we de meest gestelde vragen over deze aandoening en laten we je zien wat je kunt doen om hier zo goed mogelijk mee te leven.

Wat is een spastische darm?
Het prikkelbare darmsyndroom is een aandoening die een reeks buikklachten en veranderingen in de frequentie en consistentie van de stoelgang kan veroorzaken (1).
Naar schatting heeft 5 tot 20% van de Nederlandse bevolking last van het prikkelbare darmsyndroom (24). Meer vrouwen dan mannen hebben last van ernstigere symptomen van deze aandoening (3).
Wat zijn de symptomen van een spastische darm?
Een prikkelbare darm kan zowel je spijsverteringsstelsel als de rest van je lichaam beïnvloeden. Hieronder vind je een greep uit de lijst met de meest voorkomende symptomen (4, 5, 6, 7):
- Buikpijn
- Opgezwollen buik
- Het gevoel dat je niet alles kwijt bent als je naar de wc bent geweest
- Slijm bij de ontlasting
- Diarree en/of obstipatie
- Het gevoel dat je snel vol zit terwijl je weinig hebt gegeten
- Misselijkheid en overgeven

Behandeling voor een prikkelbare darm: Welke hulpmiddelen zijn er?
Het prikkelbare darmsyndroom is een aandoening die na verloop van tijd aanhoudt, soms verdwijnt en dan opeens weer terugkeert, vooral als de persoon in kwestie geen definitieve maatregelen neemt om slechte gewoonten te vervangen.
Helaas is er nog geen eenduidige behandeling gedefinieerd om prikkelbare darmsyndromen op te lossen. Toch zijn er gelukkig veel dingen die je kunt doen om de symptomen te minimaliseren.
Gezonde gewoontes die je in je dagelijks leven kunt toepassen
Om de symptomen van een prikkelbare darm te verlichten, is het belangrijk om je algemene gezondheid te verbeteren. Dit kun je doen door goede gewoonten in je dagelijkse routine op te nemen:
- Sport regelmatig, te beginnen met minimaal 30 minuten 3 dagen per week.
- Drink voldoende water om uitdroging tijdens periodes van diarree te voorkomen en constipatie te verlichten.
- Pas ontspanningstechnieken toe, zoals meditatie, om je stressniveau laag te houden.
- Probeer de drie hoofdmaaltijden op een dag altijd op hetzelfde tijdstip in te nemen, zodat je lichaam zich voorbereidt op de maaltijden.

Voeding: De fundamentele pijler voor de behandeling van een spastische darm
Je voeding is erg belangrijk om klachten zoals een opgeblazen gevoel, buikpijn, winderigheid, diarree en obstipatie te verlichten. Hieronder vind je de belangrijkste tips die je in je dagelijkse routine kunt opvolgen:
- Drink weinig tot geen cafeïne-houdende dranken.
- Vermijd erg pittig of erg vet voedsel zoals gefrituurd voedsel.
- Beperk zuivelproducten, vooral als je lactose-intolerant bent.
- Vermijd voedsel dat verband houdt met maag- en darmklachten.
- Beperk de consumptie van alcoholische dranken, aangezien deze je darmen van slag kunnen maken.
- Ga naar je huisarts of een voedingsdeskundige voor meer advies.
FODMAP-dieet
Het FODMAP-beperkte of laag FODMAP dieet is een dieet waarbij gedurende minimaal 2-6 weken een aantal producten wordt weggelaten. FODMAP staat voor Fermenteerbare Oligosachariden, Disachariden, Monosachariden And Poyolen. Dit zijn veel voorkomende onderdelen van veel voedingsmiddelen die spijsverteringsproblemen kunnen veroorzaken, vooral bij mensen met het prikkelbare darmsyndroom.
In dit dieet worden drie fundamentele stappen gevolgd:
- Het weglaten van voedsel met veel FODMAP’s uit je voedingspatroon. Deze fase kan twee tot zes weken duren.
- Het geleidelijk weer toevoegen van de voedingsmiddelen met een hoog FODMAP-gehalte aan je dieet, om te bepalen welk van hun de symptomen veroorzaken.
- Als je eenmaal hebt vastgesteld welke voedingsmiddelen symptomen veroorzaken, kun je de consumptie ervan beperken of helemaal vermijden.
Om een idee te krijgen van voeding met veel of weinig FODMAP’s, hebben we een duidelijk overzicht voor je gemaakt in de onderstaande tabel (21):
Categorie | Hoog FODMAP-gehalte | Laag FODMAP-gehalte |
Groenten en peulvruchten | Artisjok Asperges Bonen Bloemkool Selderij Paddestoelen Doperwten Sojabonen Bieslook | Broccoli Spruitjes Kikkererwten Bieslook Maïs Courgette Komkommer Aubergine Groene pepers Boerenkool Olijven Zoete aardappel Spinazie |
Fruit | Appel Avocado Bramen Kersen Dadels Vijgen Druiven Mango Perzik Grapefruit Rozijnen Pruimen Watermeloen | Bakbanaan Bosbessen Meloen Kiwi Citroen Limoen Oranje Frambozen Aardbeien |
Vlees, vis en vervangers | Chorizo Worst | Alle soorten rood en wit vlees zonder toegevoegde ingrediënten Alle soorten vis zonder toegevoegde ingrediënten |
Ontbijtgranen, brood, pasta en noten | Producten met tarwe: koekjes, cakes, muffins, brood Rogge Griesmeel | Glutenvrije broden zoals maïsbrood, rijst of zuurdesem Amandelen Rijst Aardappelen Maïs-producten Sesamzaad, pompoen- en zonnebloempitten |
De FODMAP-methode wordt nog steeds door professionals onderzocht, maar de resultaten zijn veelbelovend.
Medicijnen
Je huisarts kan je geneesmiddelen voorschrijven voor de behandeling van prikkelbare darmklachten. Deze medicijnen kunnen variëren, afhankelijk van de symptomen en klachten waar je last van hebt:
- Spierverslappers om buikkrampen te verlichten.
- Medicijnen tegen diarree.
- Laxeermiddelen bij obstipatie.
- Antibiotica als de prikkelbare darmaandoening wordt geassocieerd met darmontstekingen.
- Medicijnen om je stemming te reguleren.
We raden af om medicijnen te gebruiken zonder voorafgaand advies van een arts, omdat deze in sommige gevallen de symptomen alleen maar nog meer kunnen verergeren.

Probiotica: een veelbelovend hulpmiddel
Probiotica zijn supplementen die micro-organismen leveren die vergelijkbaar zijn met de bacteriën in gezonde darmen. Ze kunnen je helpen bij het behandelen van symptomen van een spastische darm. Een evenwichtige darmflora wordt namelijk beschouwd als een belangrijke stap in het verlichten van de symptomen van het prikkelbare darmsyndroom (21, 22).
Onderzoek toont aan dat de beste probiotica de bacteriën zijn die een grote verscheidenheid aan probiotische stammen bevatten, zoals Lactobacillus en Bifidobacterium en de schimmel Saccharomyces cerevisiae, naast een dosis van honderd tot honderd miljard kolonievormende eenheden (KVE of CFU) (23).
Onze conclusie
Het prikkelbare darmsyndroom is een aandoening die de levenskwaliteit van veel mensen over de hele wereld beïnvloedt. Dat geldt misschien nog wel meer voor de mensen die een sterk verband ervaren tussen de symptomen en hun emotionele toestand, waarbij de klachten onbewust verergeren in situaties van grote stress.
Er zijn veel verschillende behandelingen ontwikkeld voor de behandeling van een spastische darm. Eén van de meest opvallende strategieën is het FODMAP-dieet. De volledige naam is FODMAP-beperkt dieet. FODMAPs zijn suikers in voeding die klachten kunnen geven als je darmen hier gevoelig voor zijn. Andere hulpmiddelen zijn het gebruik van probiotica en strategieën om stressvolle situaties te verminderen en zo de symptomen te beheersen.
Als deze informatie waardevol is voor jou of voor een dierbare, aarzel dan niet om het artikel te delen en verder te verspreiden. Daarnaast kun je hieronder een opmerking achterlaten om een vraag te stellen of je eigen ervaringen met ons te delen.
(Bron van de header afbeelding: Mironova: 132511886/ 123rf.com)